“Stress, een bepalende factor in jouw gezondheid”

Zoals in de vorige blog besproken, beginnen de meeste mensen die willen afvallen, met minder eten en/of met meer sporten. Toch ligt daar heel vaak niet (geheel) de oorzaak van het overgewicht, maar is ook de levensstijl en de mate van stress van grote invloed. En niet alleen met afvallen is stress zeer bepalend, maar ook in het algehele welzijn en gezondheid van de mens. Vandaar dat wij deze drieluik beginnen met deze sluipmoordenaar en niet met, zoals voor de hand zou liggen, voeding of sporten.

Maar waarom is stress dan zo van invloed op het gewicht?

Om dat te begrijpen moeten we eerst ingaan op de werking van het lichaam bij stressvolle gebeurtenissen. Van origine is stress een gezonde reactie van het lichaam op een dreigende gebeurtenis van buiten. Zodra er gevaar dreigt, produceert het lichaam extra adrenaline en cortisol om snel en adequaat te kunnen reageren. Deze stresshormonen laten vervolgens de bloedsuikerspiegel snel stijgen door glucose aan te maken. Zo krijg het lichaam voldoende energie die het nodig heeft om met de stress om te kunnen gaan. De overtollige bloedsuikers worden vervolgens door het lichaam opgeslagen in vetcellen. Gebeurt dit regelmatig, veroorzaakt dit dus overgewicht.

Stress in de tegenwoordige tijd.

Stress is in beginsel een gezonde reactie. Alleen de vormen van stress zijn in de loop van de evolutie wel erg veranderd. Reageerden we vroeger met name stressvol op gevaar van buitenaf, tegenwoordig zijn dat vaak meer interne factoren:

• Persoon zelf – onvrede over eigen capaciteiten, uiterlijk of functioneren. Schaamte- of schuldgevoelens.
• Relatie – slechte verhoudingen in het gezin, pijn en verdriet, ziektes
• Sociaal – te weinig genegenheid en respect, sociale druk
• Leefomstandigheden – chaos, onrust, overlast of criminaliteit in je omgeving
• Financieel – geldzorgen, gebrek aan materiële zaken, verslavingen
• Trauma – bedreiging, inbraak, ongeval, overlijden, mishandeling, misbruik
• Maatschappelijk – sterke betrokkenheid bij wat er in de wereld gebeurd
• Werk/studie – aanzien, prestige, status, grote afhankelijkheid door inkomen

Doordat we continu in aanraking komen met stressvolle gebeurtenissen, ligt chronische stress op de loer. Er wordt dan iedere keer beroep gedaan op de stresshormonen, en wordt er meer glucose geproduceerd in het lichaam. Daarnaast kunnen ook de bijnieren (waar deze hormonen geproduceerd worden) uitgeput raken, met hele vervelende gevolgen als burnout, hypoglycemie, ontstekingen, allergieën, angstige gevoelens en slaapproblemen.

Mentale redenen

Afgezonderd van de stresshormonen, kunnen ook nog mentale redenen meespelen. Zo kan het bijvoorbeeld een behoorlijke stap zijn om een gezond voedingspatroon na te leven als je heel gestrest bent, laat staan om in beweging te komen. De gedachte hieraan levert dan soms nog meer stress op. Of wat te denken van de schaamte of oververmoeidheid om naar de sportschool te gaan. Tot slot gaat ieder op zijn eigen manier om met stressvolle situaties. Dat dergelijke situaties zich voordoen is een zekerheid, maar hoe jij er mee omgaat, bepaald voor grote mate jouw stresslevel.

Ontspanning

Mensen weten vaak niet waar ze moeten beginnen. Er zijn talloze verschillende adviezen en programma’s om stress te reduceren. Eigenlijk is hierbij maatwerk vereist, aangezien ieder persoon uniek is, en er eerst gekeken moet worden wat ten grondslag ligt aan de stress. Dan pas kun je deze aanpakken en in de toekomst voorkomen of misschien beter gezegd, er mee leren omgaan.

Vijf tips om stress te verminderen

Omdat ieder mens zo verschillend is bestaat er niet een aanpak die voor iedereen werkt. Ik kan wel een paar tips meegeven die voor veel mensen in meer of mindere mate helpen:

• Maak een weekplanning, en houdt hierin rekening met ontspannende activiteiten. Even wat tijd voor jezelf nemen en de dingen doen die je leuk vindt en waar jij energie uit haalt.
• Meditatie, yoga en qi-gong hebben een gunstig effect op de stresshormonen en zenuwstelsel. De hartslag verlaagt en het ademhalingsvolume wordt verhoogd.
• Zorg voor een goede en regelmatig dag- en nachtritme. In de avond/nacht stijgt het melatonine level en zal cortisol dalen. In de ochtend zal de cortisollevel stijgen en voel je overdag je fit voelen en functioneer je beter. Tijdens de slaap wordt er ook groeihormoon aangemaakt wat bestaat uit eiwitten. Groeihormoon is nodig voor herstel en groei van cellen en weefsels.
• Praten met een vertrouwenspersoon kan emoties losmaken, waardoor er meer inzichten kunnen komen in wat je nodig hebt. Ook kunnen bepaalde stressfactoren worden bestreden.
• Krachttraining in plaats van cardiotraining. Cardiotrainingen zijn niet ongezond, maar als er te lang wordt getraind heeft dit een ongunstige invloed op de stresshormonen. Als er dus juist veel stress in het lichaam zit, is het beste om cardio te vermijden. Meer hierover in de volgende blog.